Thời điểm hiện tại, các sản phẩm tôn, thép Việt Nam đang trong hoàn cảnh cực kỳ khó khăn. Khi hướng tiêu thụ sản phẩm ra nước ngoài đang vấp phải những rào cản như việc vướng vào các vụ kiện phòng vệ thương mại. Điều này khiến cho doanh nghiệp mất dần thị trường xuất khẩu và giảm năng lực cạnh tranh.
Như thông tin đã đưa, chỉ trong vòng một tuần, phía Thái Lan đã liên tiếp đưa ra ba vụ điều tra chống bán phá giá (AD) đối với các sản phẩm tôn, thép các loại nhập từ nước ngoài, trong đó có Việt Nam; chưa kể trước đó nhiều thị trường xuất khẩu khác trong khu vực cũng khởi xướng điều tra AD với sản phẩm tôn của Việt Nam.
Điều này đã khiến các doanh nghiệp của Việt Nam thấp thỏm lo âu vì nguy cơ mất thị trường xuất khẩu như Thái Lan, Malaysia, Indonesia… Việc mất đi những thị trường này sẽ khiến cho nhiều doanh nghiệp nội càng trở nên khốn khó hơn, bởi thị trường nội địa nhiều năm nay đã rơi vào tình trạng cung vượt cầu. Đó là còn chưa kể đế các doanh nghiệp thép nội còn phải cạnh tranh khốc liệt với sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc, Đài Loan và với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tại thị trường nội địa.
Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), trong gần 2 triệu tấn tôn kẽm và phủ màu sản xuất 8 tháng đầu năm 2015 của toàn ngành, lượng tôn các loại xuất khẩu khoảng 600.000 tấn, chiếm hơn 50% cơ cấu sản phẩm của tổng lượng thép xuất khẩu toàn ngành hiện nay, chủ yếu tập trung ở các nước ASEAN. Bởi vậy, khi một số thị trường các nước trong khu vực liên tục áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại khiến cho các sản phẩm này khó xuất khẩu, mà nếu có thì mức giá bị áp sẽ làm triệt tiêu hoàn toàn khả năng cạnh tranh sản phẩm tôn thép của Việt Nam trên thị trường.
Theo ông Nguyễn Văn Sưa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), với tình trạng các sản phẩm của Việt Nam liên tiếp vướng vào các vụ kiện như hiện nay, thì năm 2016 sẽ là một năm vô cùng gay go của các doanh nghiệp ngành tôn lạnh và mạ màu, chưa kể sản phẩm tôn Trung Quốc được nhập ồ ạt về Việt Nam.
Theo các chuyên gia trong ngành này thì đây cũng là thời điểm thích hợp để các doanh nghiệp tổ chức lại sản xuất, giảm giá thành và nâng các chất lượng sản phẩm nhằm tìm thị trường xuất khẩu mới. Tuy nhiên, việc xây dựng được một thị trường mới không hề đơn giản, kèm theo đó là tốn kém chi phí. Do vậy việc mất thị trường chắc chắn có ảnh hưởng đến đầu ra sản xuất của doanh nghiệp.
Mới đây, Hiệp hội Thép Việt Nam đã kiến nghị lên Chính phủ đưa vụ việc điều tra tự vệ tôn lạnh của Chính phủ Indonesia ra giải quyết tranh chấp thương mại tại WTO để đảm bảo lợi ích và giữ được thị trường xuất khẩu cho doanh nghiệp. Đây cũng là động thái tích cực của Chính phủ Việt Nam sẵn sàng ủng hộ tích cực quyền lợi của các doanh nghiệp có mặt hàng xuất khẩu trước các cáo buộc vi phạm trong hoạt động tự vệ thương mại của các nước nhập khẩu.
